بر اساس پژوهشی جدید، میزان بالای سرب کشف‌شده در طره‌های موی به‌جا‌مانده از لودویگ فان بتهوون حاکی از آن است که این آهنگساز دچار مسمومیت با سرب شده بود، که ممکن است در بیماری‌هایی که او در طول عمرش با آن‌ها دست‌و‌پنجه نرم کرده بود، از جمله ناشنوایی نقش داشته باشد.

به گزارش سی‌ان‌ان، این آهنگساز مشهور علاوه بر ناشنوایی، در سراسر عمرش به مشکلات گوارشی مزمن دچار بود، دو حمله یرقان داشت و به بیماری شدید کبدی مبتلا بود.

تصور بر این است بتهوون در سن ۵۶ سالگی در اثر بیماری کبدی و کلیوی درگذشت. اما شناسایی آنچه سبب شده بود به عارضه‌های بسیاری دچار شود معمایی پیچیده‌‌ بوده است، معمایی که حتی بتهوون خودش امیدوار بود پزشکان بتوانند سرانجام حل کنند.

گروهی بین‌المللی از پژوهشگران حدود یک دهه قبل تشکیل شد تا با بررسی طره‌های موی او که اصالت آن‌ها از طریق آزمایش دی‌ان‌ای اثبات شده بود، این معما را حل کنند.

این یافته‌ها که در مارس ۲۰۲۳ منتشر شد، نشان داد که بتهوون از لحاظ ژنتیکی در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد بود و پیش از مرگش به هپاتیت بی مبتلا شده بود. اما این نتایج به دلایل زمینه‌ای ناشنوایی‌اش که در دهه ۲۰ سالگی‌اش آغاز شد و مشکلات گوارشی‌اش هیچ‌گونه اشاره‌ای نداشت.

بنا بر گزارش سی‌ان‌ان، ژنوم بتهوون در دسترس عموم قرار گرفت و از پژوهشگران سراسر جهان دعوت شد تا در مورد سوال‌های موجود در مورد سلامت بتهوون تحقیق کنند.

با پژوهش‌های بیشتر، نتایج شگفت‌انگیزی به دست آمد. بر اساس پژوهشی که ۶ مه در نشریه شیمی بالینی منتشر شد، تازه‌ترین یافته‌ها علاوه بر تراکم بالای سرب در موها، آثاری از آرسنیک و جیوه‌ نشان می‌دهد که با گذشت حدود ۲۰۰ سال از مرگ بتهوون، همچنان در تارهای مویش باقی مانده است.

بنابراین، این سوال پیش می‌آید که آیا بتهوون دچار مسمومیت سرب شده بود؟ پژوهش جدید میزان بسیار بالایی از سرب در هر دو نمونه موی آزمایش‌شده کشف کرد، در یکی ۶۴ برابر و در دیگری ۹۵ برابر حد مورد انتظار.

نادر رفاعی، نویسنده ارشد این پژوهش و استاد پاتولوژی (آسیب‌شناسی) در دانشکده پزشکی هاروارد و مدیر بخش شیمی بالینی در بیمارستان کودکان بوستون، گفت: «این سطوح مسمومیت با سرب در نظر گرفته می‌شوند. اگر با این سطح سرب وارد هر اتاق اورژانسی در آمریکا شوید، شما را بلافاصله بستری می‌کنند و تحت درمان کاهش بار فلزات سنگین قرار می‌گیرید.»

به نوشته نویسندگان این پژوهش، سطح بالای سرب مشابه میزانی که در موی بتهوون کشف شد «معمولا با بیماری‌های گوارشی و کلیوی و کاهش شنوایی همراه است اما آن‌قدر بالا نیست که تنها علت مرگ باشد».

از آن‌جا که پژوهشگران به نمونه‌های موی بتهوون در دوره‌های دیگر زندگی‌اش دسترسی ندارند، غیرممکن است متوجه شوند مسمومیتش با سرب از چه زمانی آغاز شد.

به عقیده پژوهشگران، مسمومیت با سرب تنها دلیل مرگ یا ناشنوایی بتهوون نبوده است. اما چنان‌که رفاعی می‌گوید، او در زندگی‌اش علائم مسمومیت با سرب داشت، از جمله ناشنوایی، گرفتگی عضلات و ناهنجاری‌های کلیوی.

بر اساس این پژوهش، هر دو طره مو حاوی سطوح بالای آرسنیک و جیوه نیز بوده است، حدود ۱۳ تا ۱۴ برابر اندازه مورد انتظار.

رفاعی می‌گوید او میزان مشابهی از آرسنیک و جیوه هنگام پژوهش در دو روستا در اکوادور دیده بود که حرفه اصلی‌شان لعاب دادن کاشی با سرب به‌دست‌آمده از باتری بود. این روستاییان دچار ناشنوایی و ناهنجاری‌های خونی بودند که در مسمومیت با سرب شایع است.

در حال حاضر، هیچ شواهدی از میزان متوسط سرب در بدن افرادی که مانند بتهوون در قرن نوزدهم در وین زندگی می‌کردند وجود ندارد.

اما بتهوون چگونه با این همه سرب، و همچنین ارسنیک و جیوه آلوده شد؟ رفاعی می‌گوید این مواد احتمالا طی دهه‌ها از طریق غذا و نوشیدنی در بدنش انباشته شده است.

مشهور است که بتهوون شراب دوست داشت، و گاهی یک بطری در روز می‌نوشید، شرابی که با روشی ۲۰۰۰ ساله و با اضافه کردن استات سرب به‌عنوان شیرین‌کننده و نگهدارنده درست می‌شود. آن زمان، از سرب در شیشه‌سازی نیز استفاده می‌شد تا ظروف شیشه‌ای ظاهر شفاف‌تر و جذاب‌تری داشته باشند.

به گفته رفاعی، بتهوون ماهی نیز دوست داشت و آن زمان، رود دانوب منبعی صنعتی بود، به این معنی که پسماندهای صنعتی به همان رودی ریخته می‌شد که از آن ماهی گرفته می‌شد‌ــو احتمالا آن ماهی حاوی آرسنیک و جیوه بود.

این گزارش جدید اولین بار است که میزان سرب بدن بتهوون را مشخص می‌کند و به علت احتمالی دیگری برای نارسایی کلیوی این آهنگساز مشهور در ماه‌های پیش از مرگش و نارسایی کبدی پایان عمرش اشاره دارد.

به نظر می‌رسد سوای ژن‌هایی که او را مستعد بیماری کبدی می‌کرد، ابتلایش به هپاتیت بی و علاقه‌اش به نوشیدن الکل، مسمومیت با سرب چهارمین عامل دخیل در نارسایی کبدی‌اش باشد.